Merhaba Serdar,
Öncelikle bunların birer coğrafi referanslamaya dayalı datum olduğunu belirtelim. Datum ise herhangi bir noktanın yatay ve düşey konumunu tanımlamak için başlangıç olarak alınan referans yüzeyidir. Bu datum sistemleri, coğrafi koordinat düzlemi içerisinde ekvator ve greenwich'in kesiştiği yerleri 0:0 noktası olarak alırlar. Ama ana referans yerleri farklıdır.
ED50 (ED1950) sistemi özellikle 2. dünya savaşından (1945 bitiş) sonra işgal altındaki avrupa, almanyadan elde edilen haritalandırma sistemi ile avrupayı referans alan bir datum sistemidir. Bu sistemin ana referans noktası Almanyada Potsdam'da bulunan Einstein gözlem evidir. ED50'nin revize halleri olan 1977 ve 1979 versiyonlarında referans noktası Münih olarak belirlense de, genel olarak yine avrupa merkezli olarak tasarlanmıştır.
WGS84 sistemi ise göreceli olarak yeni bir datum sistemidir. 1984 yılında bulunmuştur ve referans olarak dünyanın merkezini almaktadır. Bu nedenle hata payının 2 cm'den az olduğu düşünülmektedir. Genel olarak dünyanın elipsoid yapısına daha uygun olduğu için, birçok elektronik cihaz (arabalar, gpsler vb.) aletler şu anda WGS84 kullanmaktadır. WGS84'ün artısı; elipsoid temelli olması ve halen geliştirilmeye devam etmesidir. 1984 ve 1996 yılında elipsoid hesaplamaları yer çekimi etkisi ile yeniden hesaplanmış ve WGS84 datumu verileri yeniden hesaplanmıştır. WGS84'ün en büyük artısı Google Earth, Google Haritalar gibi sistemlerin WGS84'ü elipsoid hesaplı olarak kullanmalarıdır.
Bu iki datum parametreleri Rusyanın Başmelek bölgesinde aynı koordinatları vermektedir. Avrupa temelli olduğu için, örneğin; Portekiz üzerinde batıya doğru hareket edildikçe, ED50 boylam çizgilerinin WGS84'e göre daha batıya ilerlediği görülmektedir. Aynı şekilde güneye doğru indikçe de ED50 enlem çizgilerinin WGS84'e göre daha güneye indiği bilinmektedir. Her bulunan yerde WGS84 ve ED50 koordinat değerlerinin uzaklıkları değişse de ortalama 200 metreye yaklaşabilmektedir.
Peki ülkemizde bu durum nasıl değişiyor? Yukarıdaki Portekiz ve Akdeniz örneğinde olduğu gibi, mesela bir projeyi;
ED50 olarak koordinatlandırdığımızda ve WGS84'e çevirmek istediğimizde gerçek yerin biraz daha güneyde olduğunu bilmeliyiz ve ayrıca doğuya doğru olduğunu bilmeliyiz.
WGS84 olarak koordinatlandırdığımızda ve ED50'e çevirmek istediğimizde gerçek yerin biraz daha kuzeyde ve ayrıca batıya doğru olduğunu bilmeliyiz.
Bir koordinat aldığımızda ya da bir koordinatı kullandığımızda, koordinatların dünya üzerinde yerini bulabilmek için, her CBS programında koordinat düzlemini ayarlamamızın temel nedeni budur. Yaklaşık yaşayabileceğimiz 200 metrelik kaymayı yaşamamak..
Sonuç olarak; Daha güncel olması ve son yıllarda her mecrada WGS84 kullanıldığı için ayrıca her programa uyum konusunda problem yaşamadığı için WGS84 kullanmak daha akıllıca olacaktır.
Ek olarak, ülkemizde özellikle datum sistemi olarak Harita Genel Komutanlığı tarafından açıklanan, Türkiye merkezli TUREF diye bir datum sistemimiz olduğunu biliyor muydunuz? TUREF ise ITRF denen datum sisteminden üretilmiştir. Kadastro çalışmalarında ITRF sistemi kullanılmaktadır. Ama dönüşüm parametreleri TUREF tabanlıdır.
Selamlar.
